سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
نگارنده: زینب نادری

سـندرم پیش‌از‌قاعدگی (PMS) به عنـوان یـک اخـتـلال، همراه با مجموعه‌هایی از نشانه‌های‌جسمانی، رفـتاری و هیـجانی در گروهی از زنان تعریف‌ می‌شود کـه سه یا پنج روز پـیـش از پـریود شروع شـــده و بـا آغــاز خـونـریـزی تـا حـد قابل‌توجهی فروکش می‌کند. شکل ناتوان کننده و شدیدتری از این سندرم تـوسط انـجـمن روانپـزشکی آمـریـکا بـا عنــوان اختـلال مـلال پیش از قاعدگی (PMDD) مطرح شده است.
نش‍ـانه‌ها و علائم سندرم پیش ‌از قاعدگی در سـه گروه جســمانـی (سـردرد، کمـر درد، درد پـستـان، پـادرد و …)، رفتاری (پـرخوابـی، کم خوابـی، اخـتـلال خـوردن و خسـتگی زیاد)، عاطفی یـا خلقی (اضطراب، افـسردگی، پرخاشگری و نوسـان خـلق) دسته بندی می‌شود. برای تشخیص pms چند نکته را باید مورد توجه قرار داد مثل اینکه نشانه‌ها حتما قبل از شروع خونریزی آغاز شده و به محض شروع خونریزی یا یکی دو روز بعد از آن کاهش یابد. نکته قابل توجه این است که pms با اختلال قاعدگی تفاوت دارد. بروز اختلال قاعدگی در زمان خونریزی بوده اما pms قبل از شروع خونریزی می‌باشد. همچنین فرد باید حداقل پنج نشانه از یازده نشانه را تا حد متوسط تجربه کند تا بتوان تشخیص pms را روی آن گذاشت و از بین نشانه‌ها حتما دارای یک یا دو نشانه خلقی باشد و نهایتا تشخیص بدهیم که نشانه ها مربوط به pms است و نه افسردگی و‌اضطراب یا اختلال‌های دیگر. در تشخیص pmdd هم روال به همان صورت است اما فرد شکل شدیدتری از نشانه‌ها را تجربه می‌کند. برای تشخیص سندرم پیش از قاعدگی و افتراق آن از سایر اختلالات، یک مصاحبه توسط متخصصان بالینی و‌ روانپزشک انجام می‌شود و از افراد خواسته می‌شود تا پرسشنامه PMTS-OR را تکمیل نمایند. در این میان باید توجه کنیم که حدود 80 درصد زنان طی دوره پیش از قاعدگی، درجاتی از تغییرات خلق و خواب و علائم جسمانی را تجربه می‌‌کنند اما همه آنها تشخیص pms را نمی‌گیرند و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد این زنان دچار علائم پیش از قاعدگی در حد خفیف تا متوسط هستند و این علائم آنها را وادار به مراجعه پزشکی می‌کند. اختلال ملال پیش از قاعدگی نیز در ۸/۱ ٪ تا  ۸/5  % از زنان درسنین قاعدگی دیده می‌شود.
سندرم پیش از قاعدگی با دیگر اختلالات چه تفاوت‌هایی دارد؟
تفاوت pms و pmdd با درد حین قاعدگی (دیس منوره): درد حین قاعدگی یا سندرم خونریزی ماهانه‌ پدیده‌ای دردناک بوده و با سندرمی که وجه مشخصه آن تغییرات خلقی است، تفاوت دارد. علائم درد حین قاعدگی با شروع خونریزی آغاز می‌شود، در حالی که بر اساس تعریف، سندرم پیش از قاعدگی و اختلال ملال پیش از قاعدگی چند روز قبل از آن شروع شده و ممکن است در چند روز نخست خونریزی هم ادامه داشته باشد.
تفاوت سندرم pms با اختلال‌های دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی و اختلال افسردگی پایدار: تعداد زیادی از زنان مبتلا به اختلال دوقطبی و یا افسردگی اساسی و اختلال افسردگی پایدار، معتقدند که دچار اختلال ملال پیش از قاعدگی هستند اما هنگامی که علائم آنها ثبت می‌شود، عدم وجود الگوی مشخص در علائم، مشاهده می‌گردد. زنان مبتلا به سایر اختلالات روانی گاهی دچار علائم مزمن یا متناوبی هستند که ارتباطی با مراحل عادات ماهانه آنها ندارد. با این وجود چون معمولا روز شروع ‌خونریزی ماهانه را فراموش نمی‌کنند، بیشتر از علائمی که در حین یا حوالی خونریزی بروز یا تشدید پیدا می‌کند شکایت دارند. برای تشخیص‌گذاری، خوب است که در طی دو الی سه ماه، علائم به صورت روزانه ثبت شده و اگر در طی چند ماه علائم وجود داشته باشد، باید به وجود اختلال‌های افسردگی، اضطراب یا دوقطبی شک کرد و‌ نباید تشخیص pms یا pmdd بر روی آنها گذاشت. برای کمک به ایجاد الگوی سندرم پیش از قاعدگی، متخصص ممکن است از شما بخواهد علائم و نشانه‌های خود را حداقل برای دو سیکل قاعدگی بر روی یک تقویم یا یک دفترچه ثبت کنید؛ برهمسن اساس باید روزی که اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و همچنین روزی که علائم ناپدید می‌شوند را یادداشت کنید.
بر اساس مقالات، تاکنون علائم زیادی برای pms و pmdd شناخته شده که می‌تواند عملکرد افراد را مختل کند، حال اینکه چه عللی باعث به وجود آمدن این مسئله می‌شود، متخصصین نظرات متفاوتی دارند. چندین مدل نظری و زیستی برای این موضوع وجود دارد مثل به‌هم خوردن تعادل هورموني، کاهش سروتونین، تغییر در عملکرد گابا، كاهش پيام‌رسان‌هاي عصبي و …
اما به طور کلی می‌شود علل مربوطه را در دو دسته قرار داد:
1) تغییرات دوره‌ای در هورمون‌ها: نشانه‌ها و علائم سندرم پیش از قاعدگی با تغییرات هورمونی تغییر می‌کنند.
2) تغییرات شیمیایی در مغز: نوسانات سروتونین (یک ماده شیمیایی مغزی انتقال دهنده عصبی) که به نظر می‌رسد نقش مهمی را در حالت‌های خلقی ایفا می‌کند، می‌تواند علائم PMS را ایجاد کند. همچنین مقدار ناکافی از سروتونین می‌تواند باعث افسردگی قبل از قاعدگی، خستگی، افزایش اشتها به غذا و مشکلات خواب گردد.